PARKİNSON HASTALIĞI NEDİR ?
Yaşlanmaya bağlı olarak beyinde hücre ölümü görülür ve beyin küçülür.
Dolayısıyla yaşlı insanlarda belirli düzeyde hafıza ve dikkat problemleri, hareketlerde yavaşlama, zor hareket etme ve titremeler zaten görülebilir.
Eğer bu hücre ölümü ekstrapiramidal sistem adını verdiğimiz ve dopamin üreten beyin hücrelerinde gerçekleşiyorsa ve belirli bir düzeyi aşmışsa Parkinson hastalığı belirtileri ortaya çıkar.
Genellikle yaşlı popülasyonun hastalığı olmakla birlikte orta yaşta da görülebilir.
Parkinson hastalığı adını ilk defa 1817’de titremeli felç olarak tarifleyen James Parkinson‘dan almıştır.
Sıklık olarak 1000 kişide 1-2 kişide görülen, müzmin, ilerleyici, tedavisiz iyileşmeyen bir hastalıktır.
PARKİNSON HASTALIĞI ( İDYOPATİK PARKİNSONİZM )
Elinde tek taraflı titreme ve hareketlerde yavaşlama şikayeti ile gelen orta yaş üstü hastada ilk aklımıza gelecek tanı Parkinson hastalığıdır.
Dört temel muayene bulgusu ile takip etmemize rağmen pratik olarak “hastayı değerlendirdiğimizde hareketlerde yavaşlama ya ilave olarak ellerde istirahat tremoru veya eklemlerde sertlik varsa Parkinson hastalığı tanısı konulur”.
ŞİKAYET VE MUAYENE BULGULARI
1. Tremor (titreme) ;
tek yanlı başlayan ve sonrasında diğer tarafa geçen elde, kolda, bacaklarda veya çenede olabilen istirahat tremoru.
Titreme genellikle ilk belirti olmamakla birlikte en dikkati çeken şikâyettir. Titreme dinlenirken olup, uyurken kaybolur; sinirlilik, heyecan ve yorgunluk titremeyi arttırır.
2. Gövde, kol ve bacaklarda harekete engel olabilen sertlik ;
Hastalığın başladığı tarafta belirgin olan ve hastalık ilerledikçe diğer uzuvlara da yayılan bu sertlik muayenede eklemleri hareket ettirmemizi zorlaştırır ( rigidite ) ve bazen de eklem hareketi esnasında eklemler birbiri üzerinden atlıyor gibi hissedilir ( dişli çark belirtisi ).
Sertlik veya katılık boyun kaslarından başlar ve başın gövdeden öne doğru eğik durmasına yol açar. Bel kemiği de etkilenip bel hafif öne eğilir, diz kalça ve kol eklemleri de bükük hal alır.
Hasta, küçük hızlı adımlarla sendeleyerek yürür, hantallaşır, saatlerce oturur.
3. Hareketlerde yavaşlama ( bradikinezi ) ;
yürümede, elle bir işi yapmada, yazı yazmada yavaşlık dikkati çeker. Bu yavaşlık hareketin eksenini de daraltır ve hastaların yazısı değerlendirildiğinde küçüldüğü görülür.
Muayene ile çok rahatlıkla tespit edilir.
4. Denge sağlama ve koordine hareketlerde zorluk ;
diğer bulgulara kıyasla ilerleyen süreçte (yıllar sonra) ortaya çıkar. Kişide yürüme, konuşma zorlukları, basit işleri yapamamaya (beceriksizlik) yol açar.
Yazıya büyük başlar, harfler gittikçe küçülür ve yazının okunması güçleşir.
Monoton bir konuşma, mimik ve jestlerde azalma, donuk, anlamsız çehre (maske yüzü) vardır.
Gözünü kırpmaması söylenip, burun köküne vurulunca kırpma hareketini kontrol edemez.
Gözlerin yukarıya doğru dakikalar hatta saatlerce kayması da, hastayı çok rahatsız eden bir durumdur.
Muayene bulguları ve başlangıç şekli tipik olan olgularda tanı koymak çok kolaydır.
Fakat erken dönemde bazı şikayetler vardır ki bu hastaların bir kısmında ilerleyen süreçte Parkinson hastalığı gelişmiştir.
Dolayısı ile bu belirtilere sahip olan yaşlı bireyler Parkinson hastalığı açısından iyi bir nöroloji uzmanı tarafından dikkatle muayene edilmeli ve takibe alınmalıdır.
Çünkü erken dönemde başlanacak tedavinin daha etkin olduğu ve hem ilaca ait, hem hastalığa ait problemleri azalttığı ve geciktirdiği gösterilmiştir.
